görünenin ötesi

Görünenin her
zaman çözüm olmadığı ve her ne
kadar ikna edici
olmasa da gerçeklerin her zaman gerçek olduğuna inanan
biz mühendisler için?

Bu hikaye garip ama ders veren gerçek bir hikayedir.
Pontiac Division of General Motors Şirketine
gelen bir şikayet şu
satırları içeriyordu:

Size ikinci defa yazıyorum ve bana cevap
vermemenizi anlayışla
karşılıyorum çünkü yazdığım yazının çılgınca
olduğunu düşünebilirsiniz; fakat şu bir
gerçek ki ailemizde her akşam yemekten sonra tatlı
olarak dondurma yeme
alışkanlığına sahibiz. Fakat bir çok dondurma çeşidi
olduğu için her akşam yemekten
sonra ne çeşit dondurma yiyeceğimiz konusunda
ailecek karara varırız. Ben de
markete gidip alırım. Geçenlerde de yeni bir
Pontiac aldım ve o zamandan beri
markete gidip gelmem benim için bir sorun olmaya
başladı.

Ne zaman vanilyalı dondurma alsam, arabaya
döndüğümde arabam çalışmıyor.
Fakat başka çeşit dondurma aldığımda, araba gayet
güzel çalışıyor. Bu konuda ne
kadar ciddi olduğumu bilmenizi istiyorum her ne kadar
bu sorun size saçma da
gelse: ?Vanilyalı dondurma aldığımda arabam
çalışmazken neden başka bir çeşit
dondurma aldığımda arabam çalışıyor??

Pontiac Şirketi?nin başkanı doğal olarak bu mektuba
şüpheci bir şekilde
yaklaştı fakat yine de kontrol edilmesi için bir
mühendis gönderdi. Gönderilen
mühendis, nezih bir muhitte
oturan başarılı
ve iyi eğitim almış bir
kişiyle karşılaştığında şaşkınlığa uğradı. Akşam
yemeğinden sonra görüşmeye
karar verdiler. Akşam olduğunda arabaya binip
marketin yolunu tuttular. O
akşam vanilyalı dondurma aldılar ve
arabaya
bindiklerinde doğal olarak
araba çalışmadı.

Mühendis onla üç akşam daha markete gitti. İlk akşam
çikolatalı dondurma
alındı ve araba çalıştı. İkincisinde çilekli
dondurma alındı ve araba yine
çalıştı. Üçüncü akşam ise vanilyalı dondurma alındı ve
maalesef araba çalışmadı.

Şimdi şaşırma sırası mühendisdeydi. Mantıklı bir
kişi olarak adamın
arabasının vanilyalı dondurmaya alerjisi olduğunu
düşünmek akıllıca bir şey
değildi. O yüzden bir süre daha ziyaretlerine devam
etti. Bu amaçla notlar almaya
başladı: günün hangi saati, kullanılan benzin
çeşidi, gidip-gelme süresi gibi her
türlü bilgiyi kaydetti. Kısa sürede bir ipucu elde
etti: adam vanilyalı dondurma
almak için daha az zaman sarfediyordu. Niçin?

Cevap marketdeki ürünlerin
satılış düzeninde yatıyordu. En çok istenilen
çeşit olan vanilyalı dondurma
marketin hemen girişinde yer alan dolapta
satılıyordu. Diğer dondurma
çeşitleri ise marketin arka kısmında farklı bir
tezgahta satılıyordu ve oradan
herhangi bir çeşit dondurma almak daha fazla vakit
alıyordu.

Şimdi mühendisin karşılaştığı soru şuydu: Araba niye
dondurma alması
daha kısa sürdüğünde çalışmıyordu? Zaman faktörü
araya girdiğinde mühendisin
cevabı bulması zor olmadı:motör soğuduğunda devreye
giren buhar kilidi. Bu her
akşam oluyordu fakat diğer çeşitleri almak
için
harcanan daha fazla zaman
motörün tekrar çalışması için yeteri kadar
soğumasına imkan tanıyordu. Adam
vanilyalı dondurma aldığında ise, motör hala
sıcak olduğu ve buhar kilidi
devreye girmediği için çalışmıyordu.

Hikayeden alınacak ders: garip görünen sorunlar bile
bazen gerçek olabilir?