sagopa kajmer (zaman rapörtajı)

Yunus Özyavuz, nam-ı diğer
Sagopa Kajmer, Türk rap müziğinin önemli ve farklı isimlerinden birisi.
Onu kendi ifadesiyle diğerlerinden ayıran ve farklı kılan şey ise
sözleri ve müziğinin kendine has oluşu.






Küçükken de böyle çok konuşan biri miydiniz?


Ssessiz bir çocuktum, müzik dinler ve mutlu olurdum. Çok fazla içime kapanıktım.
Anca biraz açıldım diyebilirim.


Anne-babanız ne diyordu sizin bu küfürlü şarkılarınıza?
Ailenizin büyüklerine karşı bir isyan duygusu oldu mu içinizde?

Bana ailem karışmaz. Ne yaparsam onlar için iyidir. Önceki şarkılarımdaki
küfürleri de önemsemiyorum, sonuçta herkes küfreder. Ben eski şarkılarımla aramı
çoktan bozdum. Ayrıca isyankar değilim ve isyan müziği de yapmıyorum. İlk önce
yaptığım müziğin isyan müziği olmadığını anlamanızı isterim. Eskilerde
takılmamak gerek. Aile büyüklerime boynum kıldan incedir. Aile en önemli
sahipliktir. Şarkılarımın küfür içerdiği vakitlerde ailem beni hiç dinlemezdi,
hatta pop müzik yap derlerdi. Ne
zaman ki ‘Bir Pesimistin
Gözyaşları' albümünü yaptım; hem insanların hem de ailemin müziğime bakış
açıları değişti. Böylesi beni de mutlu etti. Ünlü olmamak için ses tonumu
değişik kullanırdım. Zamanından kalan içime kapanıklığın dışavurumuydu bu.


Kelimelerin gücü adına çıktığınız bu yolda sizi ne
susturabilir?

Eğer iyi sözler yazamasaydım benimle röportaj yapar mıydınız? Sanırım hayır.
Kelimelerin gücü, cümlelerin gücü; bu ikisine müziğin sağlamlığı eklendiğinde
bütünlük sağlanıyor. Eğer sadece iyi müzik olsaydı da sözler kötü olsaydı
olmazdı. Ben bir bütünüm, bütünlüğüm olduğu için
Sagopa
Kajmer'im.
Hissettiklerimi açığa vururken dikkatli olmalıyım. Bu benim disiplinim,
prensibim. Beni susturabilmek için yaratılmış herhangi bir güç yok. Çünkü ben
gücümü dinleyicimden, insanlardan alıyorum. Susturulması ancak kendine bağlı
olan bir imkansızım.


İllâ ki ağız dolusu konuşmak mı gerekiyor? Sustuğunuz
anlarda ne yapıyorsunuz?

Nasıl planlama yaptığınıza bağlı. Ben de herkes gibi insanım, susarım da
konuşurum da. Önemli olan doğru zamanda konuşup doğru zamanda susmak. Dışarıdan
nasıl göründüğümü bilemiyorum ama kendimi nasıl gördüğümü çok iyi biliyorum.
Sustuğum zamanlarda murakabe yapar düşünürüm. Laf kalabalığını sevmem. Müzikte
de laf kalabalığını sevmiyorum. Özü yakalamak, az ve öz konuşmak lazım.


Kaf Kef, Evliya-i Rap, Küheylan, Yaşlı Çocuk,
Karizmatik Emmi, Melodrama,
Sagopa
Kajmer...
Gerçek isminiz de Yunus. Niye bu kadar çok mahlas kullanıyorsunuz?


O an ne hissediyorsam o. Şarkılara göre de değişir, hislere göre de. Kendimle
barışık yaşarım, mahlasları hissi olarak düşünmek gerek. Öyle gelişi güzel bir
şey değil. Her bir mahlasım benim ayrı bir anlatımımdır.


Sözlerinizin akıllarda kalıcı olmasının nedeni ne?
Dünya zevklerine fazla itibar etmemeniz mi, sözlerinizin felsefeyle yoğrulması
mı?

Maneviyatım. Ben dünya zevkleriyle ilgilenmiyorum. Neysem oyum. Olduğum gibi
görünürüm, düşündüklerimi şarkılarıma aktarırken kelime dünyası içinden en öz
olanları yan yana koyarım. Anlaşılırlık sayesinde kalıcılığı yakaladım.


Amerikan kültüründen doğan rap müziğinin argümanlarını
kullanarak, Amerikalı takılmamaktan, kendi değerlerimize sahip çıkmaktan
bahsediyorsunuz? Bu çelişki değil mi?

O zaman şöyle söyleyeyim,
hiçbirimiz e-mail ya da internet kullanmayalım, kola da içmeyelim,
Amerikan markaları da giymeyelim. Allah vesileler yaratmış, vesileyi
değerlendirmek esastır. Her ne kadar Amerika sokaklarından çıkmış olsa
da rap bir araçtır. Amaçsa içinde gizlediğindir. Sen bir kısmını alır
ve kendi özüne uyarlarsın. Rock müzik yapanlar da böyledir, pop da.
Türkiye'de sahip çıkmamız gereken ne var? Kültür diyoruz, gelenek
görenek diyoruz, ama izlediğimiz kliplerde çıplak hatunlar, gırla içki,
kötü sesler ve bize uymayan görüntüler var. Bırak Amerikancılığı, zaten
yırtınsan onlar gibi olamazsın ya da yarattığın sahtelikle onların
gerçekliğini yakalayamazsın. Bizde hep dış ülkelere özenti var. Artık
Türkçe o kadar değiştirildi ki, esas bunlarla ilgilenmek gerek. Sago
bunu söyler.


Ortaya koyduğunuz Türk rap'inin hem Türkiye'deki
rapçilerden hem de dünyadaki rapçilerden farklı yanları nedir?

Benim hem sözlerim hem de müziğim kendime has. Cevap olarak bu gerçeklik yeter.
Malum Türkçe rap dendiğinde "Iııghhh çok itici buluyorum" diyenler o kadar çok
ki! Benden sonra insanların rap'e bakış açıları değişti. Ailelere kadar ulaştım.
Kitlelerin bana olan sevgisi diğerlerine olanlardan çok daha farklı. Beni
ağabeyleri, öğretmenleri olarak görüyorlar. İşte fark bu. Ben bir yıldız
değilim, bir ihtiyacım belki de, kim bilir.


Rap ortamının algı ve idrak seviyesi düşük mü?


Hayır, hayli yüksek. Dinleyenlerim çok zeki. Zeki olmasalar beni dinlemezlerdi.
Çünkü ben de zekiyim. İdrake geç varanlar ise sonradan her şeyin farkına
varıyorlar. Sonuçta anlamadan idrak olmaz. Konserlerde bağıra bağıra, ağlaya
ağlaya şarkılarıma iştirak ediliyorsa o insanların idrak seviyelerinin düşük
olduğu nasıl söylenebilir? Onlar canım benim.


Türkiye'deki rap sanatçılarını nasıl
değerlendiriyorsunuz? Türkiye gibi muhafazakar değerlere sahip bir ülkede rap
gelişir mi?

İnsan kendini geliştirir, müzik gelişmez. Sen geliştikçe aracın olan müziği de
değiştirirsin. Ne bileyim sözler değişir, anlattıklarının derinliği değişir.
Muhafazakar bir ülkedeyiz diyorsunuz ama o eskidendi. Artık her şey o kadar
serbest ki… Dünyayı gezdim, bizim kadar rahat ülke yok. Türk rap'inde neler
oluyor bilmiyorum. Belki de umrumda değil. Herkesin bir şekilde amacına
ulaşmasını ve bizim önderliğini yaptığımız bu türü geliştirmesini de canı
gönülden istiyorum.


17 yaşında ‘Tepki' isimli bir rapçi "Kulağın boynuzdan
korktuğu bir rap anlayışı var Türkiye'de. Büyükler bizi aşağıya itmeye
çalışıyor" diye feryat ediyordu? Doğru mu bu?

Abartılı bir yaklaşım. İyi rapçi vardı da Türk rap dinleyicisi mi kabullenmedi?
İyi olan her zaman iyidir
ve iyi olan mutlaka sonuca varır. Ben 10 senede vardım. Ama vardım. Şahsi olarak
derim ki; boynuzlar kimi
zaman kulak altında kalırlar, kimi
zaman onun üstüne
çıkarlar. Boynuzuna göre değişir. Demek ki o boynuzlar kulağa ulaşamamışlar.
Ulaşsalardı kendi özgürlüklerini tadarlar ve işin hazzına varırlardı. Bu denizin
tüm suyunu bizler içeceğiz diye bir kaide yok.


İçerisinde gazel ve kaside olacak bir kitap yazmaya
başlamıştınız? Ne aşamada?

Boş vaktim oldukça yazıyorum. Çok bir şey yok. Kaside, gazel vs. yazabilirsem ne
mutlu bana.


Sizin sevdiğiniz rapçilerin isimlerini (Chuck D, Ice T,
L.L, Krs, Cube, Kool Keith, Rakim gibi...) biliyoruz ama sizi kendine çeken
evliya ya da derviş insanlar kimler?

Son iki senem alim zatların hayatlarını araştırmak ve onlardan feyzler almakla
geçti. Hâlâ benim için en mühim şey, o mübarek zatların dopdolu hayatlarından
bir zerre olsun istifade edebilmek. Beni derinden etkileyenleri büyük bir zevkle
yazayım: Abdülkadir Geylâni (ks) en başta olmak üzere; Ahmed el Bedevî (ks),
Hasan-ı Basri (ks), Ahmed er-Rufai (ks), Bişr-i Hafi (ks), Mahmud Hüdâi (ks),
Şah-ı Nakşibendi, Feridüddin Attar (ks), Mevlânâ Celaleddin-i Rumi (ks), Buhari,
Müslim, Hakim Tirmizi, İbrahim Hakkı Erzurumi (ks), Muhyiddin-i Arabi (ks). O
kadar çoklar ki her biri ile ilgili değişik hayranlıklarım var. O saydığınız
rapçileri eskiden dinlerdim. Ben rap'in krallarından geçtim, gönül sultanlarına
bağlandım artık. O kadar muhteşemler ki! Okudum bildim deme, çok taat kıldım
deme. İlk emir okumak, ama roman okumak değil.


Söz, bu topraklarda değerli bir enstrümandır. Rap sözün
gücünü azaltmıyor mu?

Vezin problemi olmasaydı kısıtlama olmazdı. Fakat malum ritimsel bir bütünlük
için lirikal açıdan düzenleme şart. Bu işi de herkes yapamaz, ustanın işidir. O
nedenle ben ben oldum. Her ne kadar kısıtlı bir söz dizimi olsa da içi umman
oldukça problem yok.


Sözün en etkili ve tasarruflu sarf edildiği kitap
Kur'an'dır. Kur'an okuyor musunuz?

Katılıyorum. Elbette okuyorum, okumadan olur mu? O kadar rahatlatıyor ki!..


Allah'la dua ederek konuşurken kullandığınız kelimeler
nasıldır peki?

Rabb’imiz bizlere sünnet izinden gitmeyi buyuruyor. Onunla iletişim için ilkin
sünnete bağlanmak ve bu vesileyle doğruca ilerlemek gerek. Malum herkes canı
sıkıldıkça Rab ile konuşabilir, içini rahatlatabilir. Lakin ben ilk önce Rabb'in
benden istediklerini uygulamaya koyup daha sonra ondan aldığım güç ile dua
ediyorum. Bir şey yapmadan bir şey beklemek ya da kuru kuruya dua etmek bana
ters. İrtibat, çokça zikretmektir. Ben buna çok önem veririm. Bir süre sonra
otomatik olarak iletişiminiz güçlenir. Kelimelerden geçtik biz, manaya indik.



Hem dindar hem pesimist olabilir mi insan?



Çelişki arayan için hayat çelişkilerle dolu. Mühim olan takdir
etmek. Pesimist olmak, mecazi manada suskunluktur.
"Rap'i yozlaştıran ve serseriliği ön plana çıkaran Eminem, 50 cent gibi
Amerikalı rapçileri yeriyorum. Umrumda değiller!"

Sizin ilk dönemler protest, daha küfürlü bir tarzınız
vardı? Zamanla daha derin, manalı, aşk ve acı üzerine yoğunlaşan bir tarza
kaydınız? Ne değişti, ne değiştirdi kelimelerinizi? Rap'çı Yunus, Hak'çı derviş
Yunus olma azminde mi?

Her zaman aynıydım, siz
beni geç yakalamışsınız. Her şey aynı. Yunus, Yunus’tur. Bizim Yunus. Ama sizin,
‘bizim Yunus' demeniz için beni daha iyi idrak etmeniz gerek.


Osmanlıca ve Farsça kelimelerini sık kullandığınız
şarkılarınızı günümüzün gençleri anlayabilir mi? Son albümünüz Kötü İnsanları
Tanıma Senesi daha sade ve yabancı kelimelerin azaltıldığı bir çalışma olmuş. Bu
yöndeki şikayetlerin bir sonucu mu bu?

Hayır, daha fazla kişiye ulaşmak için daha anlaşılır olmak gerek. Tercih edilen
yol bu. Kimsenin bir şikayeti yok. Hatta ben komple yabancı kelime kullansam da
onlar ezberler ve hissederler. Herkese her türlü yazabildiğimi gösterdim en
azından. Önceden benim için "sözlük ve kitap açıp yazıyor" denilirdi. Bu gibi
cahilleri bilgimle ezdim. Ben sokak şairiyim diyorum. Bu şu demek; sokak kültürü
ile iç içe yaşadım ve sokaktaki insanın diliyle nasıl müzik yapılır onu yaptım.
Biraz kaba, biraz sert ama genelde etkili bir yapım var. Tamamıyla kendi
tasarımım.


Gençleri alkolden, uyuşturucudan uzak durmaya
çağırıyorsunuz. Oysa birçok insanın kafasında rap'in bu tür ortamlarda
filizlendiğine dair bir yargı yok mudur?

Her duyulana ya da her insanın dediğine inanmamalı. Kötü de var, iyi de. Sage
Francis adlı rap sanatçısını örnek verelim. Bu MC belki de en önemli rap
yıldızlarından biri ve Amerika'da benim lirikalitemde olan, hissiyatı bana
benzeyen bir sanatçı. Ne alkol içer ne de uyuşturucu kullanır. Ben bunlarla
ilgileniyorum. Ve her fırsatta rapi yozlaştıran ve serseriliği ön plana çıkaran
büyük Amerikalı rapçileri de yeriyorum. Bu Eminem olsa da dr dre ya da 50 Cent
olsa da. Umrumda değiller! Onların sözlerinin toplamını karşınıza alın,
gülersiniz. Kısacası Sago der ki; ağzı olan konuşuyor. Rap müziğinin kitabını
yazacak derece bilgi sahibi biriyim. O nedenle işi kısaca özetleyelim: Rap demek
iyi söz ve iyi yorumun kaliteli bir müzikle birleşmesidir. Bunu yaparken ne
içtiğin ya da ne kullandığından ziyade çıkan şarkının kalitesi seni alakadar
etmeli. Gençleri hiçbir şeyden uzak tutma gayretim yok. O gayreti onlar
göstermeliler, ben de vesile olmalıyım. İşin özü Sago'nun sözüdür.


Rapörtaj: Zaman gezetesi

bende okumuştum..

ama yine de sağolasın=)